* . ! Dogofan . ! *

Ashira

[link widoczny dla zalogowanych]

Czuwacz słowacki wraz z polskim owczarkiem podhalańskim i węgierskim kuwaszem należy do grupy białych psów pasterskich o prostym lub falistym włosie. Pierwotnie psy te były szeroko rozpowszechnione i żyły w najróżniejszych, przeważnie górzystych częściach Europy, a dopiero w ostatnim czasie podzielone zostały na poszczególne rasy, w ramach których poddano je planowej hodowli. Niewątpliwie jednak z kynologicznego punktu widzenia podział ten jest dość problematyczny i nieuzasadniony, przynajmniej w przypadku grupy psów wschodnioeuropejskich. Wszystkie trzy rasy powstały z tych samych białych psów pasterskich i nadal jeszcze dla laików, a nawet doświadczonych sędziów nie do odróżnienia. O tym do jakiej rasy zaliczyć psa ostatecznie decyduje nie jego wygląd a drzewo genealogiczne.

Pierwsze pisemne wzmianki o czuwaczu słowackim sięgają XVII wieku. Czuwacz w przeciwieństwie do kuwasza, był poza swoimi granicami swojej ojczyzny praktycznie nieznany. W słowackich górach od stuleci trzymano i hodowano czuwacza jako niezastąpionego stróża stad i gospodarstw.
W potężnym niegdyś Królestwie Węgier, Słowacy nie posiadali narodowej niezależności i nie istniała także słowacka szlachta. Narodowość Słowacka mogła utrzymać się tylko na wsi. Wraz ze słowacką tradycją zachowały się w górach także białe psy pasterskie i żyły tam nadal, gdy Słowacja po pierwszej wojnie światowej oddzielona została od Węgier. Pierwotnie rasa ta w Słowacji nazywała się „czuwacz tatrzański” jednak, aby nie mylono jej z polskim owczarkiem podhalańskim, FCI uznając w 1965 roku tą rasę zmieniła jej nazwę na slovensky cuvac. Słowo „cuvac” wywodzi się od słowackich słów „cuvny” i „pocuvat” oznaczających w wolnym tłumaczeniu czujny i uważający.

H. Raber, Encyklopedia psów rasowych, Tom I,

Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa 1999, [link widoczny dla zalogowanych]

Istnieją jeszcze inne wersje pochodzenia nazwy rasy, wywodzące ją od słów „chod cuvat” a więc „idź szukaj” jako, że psy te używane były nie tylko do pilnowania stad przed drapieżnikami (wilkami, niedźwiedziami i rysiami), ale również poszukiwały zabłąkanych owiec i krów. Inni autorzy wywodzą jednak nazwę rasy bezpośrednio od słowackiego słowa „cuvac” oznaczającego w języku polskim słuchać. Czuwacz, jest więc psem słuchającym wszystkiego co dzieje się wokół niego i pilnowanego przez niego dobytku.

Gdy wilki znikały z europejskich gór i zaczęto stosować współczesne metody wypasu, Czuwacz zaczął powoli wymierać. Kilka psów, które pozostały w latach 50 rozmnażano praktycznie bezplanowo. Dopiero odnowienie rasy i ustalenie jej cech jest zasługą dr Antonina Hruzy, współpracującego ze szkołą weterynaryjną z Brna. Wyszukiwał on w górach Słowacji i Rusi Karpackiej psy o odpowiednim typie i rozpoczął hodowlę czystej rasy nie krzyżując z nimi innych białych psów. Na podstawie starych obrazów i opisów stworzył wzorzec rasy czuwacza słowackiego.

Obecnie hodowcy Czuwacza rozproszeni są po Czechach, Słowacji i innych krajach europejskich, kilku jest także w USA. Właścicielka z Niemiec opisuje wspaniałe zachowanie jej psów w stosunku do dzieci. Jednak ostrzega przed upartą, niezależną naturą Czuwacza, którą można zmienić odpowiednim szkoleniem. Twierdzi też, że Czuwacz nigdy nie zapomni tego, czego się raz nauczy.
Czuwacz jest wciąż raczej rzadko spotykanym psem, ale jego entuzjaści pracują, aby uratować rasę. Niezwykła, jak na wielkość i masę, jest olbrzymia prędkość tego psa. Stąd prawdopodobnie pochodzi domniemanie, iż Czuwacz mógł powstać w wyniku krzyżowania charta i wilka. Właściciele powinni mieć bardzo duże podwórko, aby zapewnić psu odpowiednią ilość ruchu. Najbardziej lubi otoczenie dużej rodziny, dzieci i zwierząt, o które mógłby się troszczyć. Najlepszym domem jest farma lub ranczo. Czuwacz to naturalny stróż zwierząt i dzieci. Łagodny i lojalny w stosunku do swojej rodziny i jej własności.

Encyklopedia psów rasowych, Tom I, op. cit.

Ten piękny biały pies ,,przekwalifikował się" z zabijania wilków i polowań na grubego zwierza na patrolowanie granic i ratownictwo.

Dzięki regularnej pielęgnacji biała sierść jest czysta i atrakcyjna, a domu nie zaśmiecają białe włosy. Coroczne linienie gęstego podszerstka wymaga energicznego szczotkowania i kąpieli wiosną.
[link widoczny dla zalogowanych]